Lachgas

In de volksmond bekend als lachgas en één van de meest populaire drugs in het uitgaansleven onder jongeren. Zoals de naam al aangeeft gaat het om een gas, dat voor vele toepassingen ingezet wordt waaronder: verdoving, bij de productie van voedingsmiddelen (slagroomspuiten) en als brandstof. Lachgas wordt ook recreatief gebruikt en dit is niet zonder gevaar: het gas wordt ingeademd waardoor er een verdovende roes plaatsvindt. Kenmerken voor de high zijn: duizeligheid, vervorming van geluid, euforie en een tintelend gevoel over het hele lichaam. De effecten van lachgas zijn van korte duur. 

Waar komt lachgas vandaan?

De officiële benaming van lachgas is distikstofoxide. Het is een gas en bestaat uit verbindingen van stikstof en zuurstof.

In 1776 werd het gas al ontdekt, maar het duurde nog zeker twintig jaar voordat men ermee begon te experimenteren. Het was de Engelsman sir Humphrey Davy die ermee aan de slag ging. Hij werkte voor een instituut dat onderzoek deed naar het therapeutisch gebruik van gassen. Hij gaf de damp de benaming ‘laughing gas’ omdat het gas euforische lachbuien opwekt. 

Het duurde niet lang voordat lachgas een populair middel werd. Op de kermis was het zelfs een attractie en raakte in de 19de eeuw zeer in trek. Toeschouwers konden genieten van mensen die lachgas binnenkregen en onder andere buiten westen raakten en de slappe lach kregen. Ook kunstenaars en uitvinders waren fan, waaronder James Watt, de uitvinder van de moderne stoommachine en het kopieerapparaat. Er werden heuse ‘lachgas parties’ gehouden, waarbij een groep mensen samen de damp inhaleerde. 

Lachgas bleef een veelgebruikt middel bij operaties, bijvoorbeeld bij de tandarts. Tegenwoordig is het middel nog steeds veel voorkomend als verdovend middel in het ziekenhuis. 

Hoe gebruik je lachgas?

Lachgas is verkrijgbaar in de vorm van een damp die je kunt inhaleren. Een populaire manier is het gebruiken van gevulde ballonnen die worden leeggezogen. Deze lachgasballonnen zijn soms gewoon te koop bij een nachtwinkel of bij een club. Een andere manier is het contacteren van een zogenaamde lachgaskoerier. Net zoals je fastfood zou laten thuisbezorgen kun je op die manier lachgas bestellen. 

Nadat de damp is geïnhaleerd vindt er zo’n 30 seconden tot een minuut de sterke roes plaats. Geluiden vervormen, een euforisch gevoel treedt op en het kan lijken alsof je vlinders in je buik hebt. Hierna ebt het effect al weg en kan er een lachbui plaatsvinden. Ook al duurt het effect van lachgas maar heel kort, toch is het gevaarlijk naderhand bepaalde activiteiten uit te voeren zoals bijvoorbeeld auto rijden. In de laatste jaren is het aantal ongelukken in het verkeer toegenomen door toedoen van bestuurders die lachgas hadden gebruikt. Nog minstens anderhalf uur nadat je een ballonnetje hebt genomen, is het belangrijk om niet deel te nemen aan het verkeer. 

Effecten van lachgas

Het gebruik van lachgas geeft verschillende effecten die als dissociatief gekenmerkt kunnen worden. Hieronder volgen een aantal veel voorkomende effecten van lachgas.

Duizeligheid: een gebruiker kan uit evenwicht raken en bijvoorbeeld omvallen. Dit effect komt echter slechts bij een deel van de gebruikers voor.

Lichamelijk

• Euforie: op lichamelijk en geestelijk vlak kan een gevoel van euforie optreden. Het kan variëren van licht plezierig tot extase. 
• Gevoelloosheid in het lichaam: mede dankzij deze eigenschap is lachgas geschikt als verdovingsmiddel bij operaties. Het is gebruikelijk dat er vermindering van gevoel optreedt in de ledematen.
• Verandering in lichaamsgevoel: een vreemd effect van lachgas is dat het ervoor kan zorgen dat het lijkt alsof je lichaam ineens veel langer is, of op een vreemde manier is uitgestrekt of van vorm is veranderd. 
• Vermindering van motoriek: de motoriek is sterk vermindert onder invloed van lachgas. Dit wil zeggen dat het moeilijk tot onmogelijk is precisiewerk uit te voeren en dat je snel uit evenwicht raakt. 

Cognitief

• Vergeetachtigheid: veelvoorkomend is het optreden van amnesie, oftewel het vergeten van gebeurtenissen en geheugenverlies. 
• Vermindering van angst: dit helpt onder andere wanneer lachgas wordt ingezet als pijnstillend middel bij operaties.
• Déjà vu: gebruikers onder invloed van lachgas kunnen het sterke gevoel hebben een gebeurtenis te ervaren die al eens eerder heeft plaatsgevonden. 
• Lachbuien: Intense lachbuien en giechelen komen voor en uiteraard heeft het gas hier zijn naam aan te danken.
• Ego death: het is mogelijk met lachgas om een vorm van ego death te ervaren. Hierbij val ‘jij’ als persoon weg en bestaat tijdelijk niet meer. Het kan naderhand lijken alsof je hele geschiedenis weer bij elkaar wordt geplakt tot één geheel. Wat ook voorkomt is een zeer sterk gevoel van verbondenheid met alles. In vergelijking met psychedelica zoals psilocybine, zijn deze effecten minder intens en diepgaand. 

In combinatie met alcohol

Lachgas gecombineerd met alcohol kan voor een gevaarlijke interactie zorgen. Ze versterken elkaars verdovende werking en kunnen voor plotseling verlies van bewustzijn zorgen. Het is veelvoorkomend dat gebruikers blackouts hebben en een deel van hun geheugen kwijt zijn. Andere gevaarlijke combinaties met drugs zijn GHB en opioïden. 

Lachgas als verdoving in het ziekenhuis

Wist je dat lachgas al ruim 200 jaar als medisch middel wordt ingezet om patiënten te verdoven? Het gas werkt pijnstillend en kan ook gebruikt worden als narcosemiddel, bijvoorbeeld bij een operatie aan het gebit. Ook wordt het ingezet als pijnstillend middel bij de bevalling. 

Tegenwoordig wordt lachgas enkel nog in combinatie met andere middelen gebruikt. Er wordt altijd zuurstof toegevoegd en meestal ook nog een ander narcosemiddel gebruikt. In Nederland wordt lachgas steeds minder gebruikt door de opkomst van andere middelen die tijdens operaties gebruikt kunnen worden. 

Hoe lachgas precies werkt als verdovend middel is nog niet helemaal bekend. Het werkt als een anesthetisch middel en veroorzaakt een toestand van diepe slaap, ook wel narcose genoemd. Hierdoor heeft een patiënte niks of nauwelijks iets in de gaten van de operatie. Verder werkt de damp ook pijnstillend, angstremmend en geeft het een ontspanning in de spieren. Lachgas wordt verder gebruikt in de ambulance, om op die manier angsten te remmen en de patiënt beter te laten ontspannen. Ook bij de eerste hulp wordt lachgas nog ingezet, altijd in combinatie met de juiste hoeveelheid zuurstof. 

Is het gebruik van lachgas gevaarlijk?

Binnen de medische zorg wordt lachgas over het algemeen gezien als een zeer veilig middel. Tegenwoordig wordt lachgas altijd gecombineerd met zuurstof om op die manier de veiligheid te garanderen. Lachgas heeft een slechte naam gekregen omdat men vroeger operaties liet doorgaan waarbij patiënten voor langere periodes 100% lachgas kregen toegediend. Dit is schadelijk voor de gezondheid omdat er dan een tekort aan zuurstof kan ontstaan. Vooral voor zwangere vrouwen is dit gevaarlijk omdat dit de kans op een miskraam vergroot. 

Tekort aan vitamine B12 door lachgas

Uit onderzoek blijkt dat lachgas een negatieve werking heeft op de verbindingen tussen neuronen in de hersenen. Dit heeft waarschijnlijk deels te maken met het feit dat er een vitamine B12 tekort ontstaat door gebruik van het middel. Lachgas zet de actieve vitamine B12 in het lichaam om in een onwerkzame analoog. Bij dierproeven wordt lachgas soms gebruikt om proefdieren een tekort te bezorgen aan dit vitamine. Voornamelijk vegetariërs en veganisten moeten extra goed opletten voor een tekort aan deze belangrijke vitamine. Ze wordt voornamelijk teruggevonden in dierlijke producten. Maar ook vleeseters kunnen al snel een tekort hebben aan vitamine B12. Daarom bestaan er verschillende supplementen die het tekort kunnen aanvullen. 

Mensen die in het verleden veel lachgas hebben gebruikt en lijden aan psychische stoornissen, hebben hier deels mee te maken door een (ernstig) tekort aan deze vitamine. 

Experimenteren met lachgas als legale party drug? 

Veel jongeren experimenteren graag met drugs. Lachgas is een populair recreatief middel en kent dus al verschillende honderden jaren het status van party drug. 

Lachgas is in verschillende landen legaal. In Nederland valt het officieel onder de Warenwet, omdat het ook wordt gebruikt in de voedingsindustrie voor bijvoorbeeld slagroomspuiten. Deze worden legaal verkocht. 

Lachgasverbod in 2022

Op dit moment geldt er in meer dan de helft van alle gemeenten in Nederland een verbod op lachgas. De overheid werkt aan een nieuwe wet, die er in 2022 voor zal zorgen dat lachgas op lijst II van de Opiumwet komt te staan, samen met andere softdrugs. Lachgas was tot op heden een legaal middel waar je gemakkelijk aan kon komen. Als deze nieuwe regeling in uitvoer wordt gebracht, kan het bezit van lachgas je een boete opleveren. 

Redenen voor dit verbod is de heisa die is ontstaan nadat verschillende gebruikers door een te grote hoeveelheid lachgas blijvende complicaties hebben opgelopen. Gebruikers die tientallen lachgasballonnen per dag gebruiken lopen een grotere kans op blijvende schade, waaronder hersenschade. 

Drugsdealers die ook veel lachgas verspreiden zeggen niks te merken van het regionale verbod. In een interview met NOS werd wel aangegeven dat mensen nu in grotere hoeveelheden lachgas inkopen sinds het verbod en dat het populair is geworden om lachgas in tanks te kopen. Hiermee kun je wel 250 lachgasballonnen halen. Drugsonderzoekers zien een trend van (jonge) gebruikers die met lachgas experimenteren. Volgens hen is het gebruik van het middel niet zonder gevaar, maar is een verbod waarschijnlijk niet de uitkomst. Mensen blijven dan alsnog binnen het illegale circuit lachgaspatronen en tanks kopen. 

Voor harm reduction is het vooral belangrijk dat jongeren vooral goed geïnformeerd zijn over het gebruik van dit middel en op de hoogte zijn van de risico’s. 

Diepgaande ervaring met magische paddenstoelen

Ook al is lachgas in veel landen, waaronder Nederland (semi) legaal, het gebruik ervan wordt steeds meer ontmoedigt. Bij Sirius raden we vooral aan je zo goed mogelijk te informeren over een bepaalde drug en goed te weten wat de gevaren zijn. Of dit nu legaal of illegaal is. Kies je voor een partydrug of ben je op zoek naar een diepere ervaring? Bij Sirius kun je terecht voor natuurlijke psychedelica zoals Magische Paddenstoelen.