Dreamherb

Beschrijving

Calea zacatechichi is een plant die haar origine vindt in Midden-Amerika. Ze groeit voornamelijk in Mexico en Costa Rica. Ze behoort tot de Asteraceae, waartoe de zonnebloem ook behoort. Ondanks dat ze behoort tot de familie van bloemen met een zeer rond profiel en een kring van bloemblaadjes, zoals het geval bij zonnebloemen en margrieten krijgt zij grote, trompetachtige bloemen en groeit uit tot een middelhoge struik. Ze kan ongeveer 1,5 meter hoog worden. De plant verspreidt zich via zaden en via stekjes. Haar bladeren blijven altijd groen en zijn het gedeelte dat het meest gebruikt wordt, hoewel de wortels en steel ook actieve stoffen bevatten. 

De plant wordt door de inheemse bevolking gezien als magische plant en voor verschillende spirituele en medische toepassingen gebruikt. De meest mysterieuze toepassing is haar gebruik in het opwekken van levendige dromen. Het opwekken van levendige dromen door middel van psychoactieve planten wordt ook wel ‘oneiromancy’ genoemd. Hierbij wordt tijdens een ritueel, ofwel tijdens de slaap, contact gezocht met geesten die informatie kunnen geven omtrent een bepaald onderwerp. Wanneer bijvoorbeeld iemand ziek is, kan deze ziekte opgespoord en behandelt worden met behulp van de droomwereld. De Chontal stam uit Mexico, Oaxaca, staat bekend om haar sjamanen die zich regelmatig naar de droomwereld begeven om te communiceren met geesten. Zij gebruiken de plant om een heldere geest te krijgen en een verbeterde navigatie door hun dromen. Zij noemen de plant thle-pela-kano. Deze stam gebruikt de plant op verschillende manieren. Zo zijn er bronnen die melding maken van het roken van de plant, het gebruik als thee en het leggen van de bladeren onder het hoofdkussen, voor het slapengaan. De benaming zacatechichi komt uit de Nahuatl taal en betekent ‘bitter gras’. Diverse bijwerkingen zijn dan ook misselijkheid en overgeven vanwege de extreem bittere smaak. Toch wordt de plant ook als medicijn gebruikt, voornamelijk voor problemen met de darmen. 

De Zoque Popoluca stam uit Mexico gebruikt de plant om astma en diarree mee te behandelen. Het Mixe volk gebruikt de plant tegen buikpijn en koorts. Naast het opwekken van visioenen in dromen, werd calea door Native Americans ingezet tegen een aantal kwalen. Zo zou het werkzaam zijn tegen diarree, astma, koorts en maagpijn. Er zijn onderzoeken gedaan met muizen die hebben aangetoond dat de plant inderdaad een positieve invloed kan hebben op darmklachten. Bepaalde stoffen in de plant zouden ook ontstekingsremmend werken. (Dit onderzoek is in het Engels, gebruik een vertaalmachine voor een Nederlandse versie).

De natuuronderzoeker Thomas MacDougall werkte met de Chontal Indianen en beschreef in 1968 een ‘geheime’ plant, waar de stam veel van leerde. Deze plant verwerkten ze tot een thee of een infusie en dit drinken ze alleen, zonder ander gezelschap, onder het roken van een sigaret die de bladeren van de plant bevat. Volgens de natuuronderzoeker zorgde dit voor een aangenaam gevoel dat een of meerdere dagen aanhield. Calea zacatechichi zorgde bij de Chontal gebruikers voor een effect van rust en een vertraagde hartslag en pols. (Bron: Emboden, Narcotic Plants, revised ed., Collier Books, pgs 33-34). Ook ethnobotanisten Schultes & Hoffman beschrijven in ‘Botany & Chemistry of Hallucinogens’ het gebruik van de Chontal Indianen, beschreven door MacDougall. De Indianen die ‘geloven in de visioenen van hun dromen’ maken een thee van de geplette bladeren, die langzaam wordt opgedronken. Na het drinken van de thee gaat de persoon liggen in een rustige plek en rookt een sigaret, gemaakt van de gedroogde bladeren. De medicijnmannen van deze stam noemen deze plant ‘thlepelakano’ ofwel, het Blad van God en dat het in staat is de geest te verhelderen. (Bron: Schultes & Hofmann, Botany & Chemistry of Hallucinogens, pagina 313). Qua dosering geven de Chontal Indianen aan dat een handvol van de gedroogde bladeren de juiste dosis is voor één persoon om in contact te komen met de geesten.

Er zijn ook een aantal onderzoeken bekend waarbij lage doseringen van een extract van de plant aan gezonde deelnemers werd gegeven. Zo vond er een onderzoek plaats van 1975 tot 1979. De deelnemers gaven aan sterkere droombeelden te hebben, een vergroting in beelden die zij zagen, een versterkt gevoel van creativiteit, vergeetachtigheid en verscherpte waarneming, niet zo lang nadat zij de plant hadden ingenomen. Vervolgens trad slaperigheid op en hadden zij levendige dromen. Hoewel dit onderzoek eerder als observatie diende, was het toch al een stap in de juiste richting en gaf het aan dat de plant inderdaad interessante droomversterkende eigenschappen bevatten. 

Later volgde een volgend onderzoek, met extra controle, waardoor het meer waarde heeft. Dit dubbelblinde placebo-controlled onderzoek vond plaats in 1986 en gaf als resultaat dat de deelnemers een verhoging hadden in het aantal dromen en de intensiteit van hun dromen, in vergelijking met de placebo-groep en de groep die het medicijn diazepam had gekregen. Verder werd waargenomen dat Calea zacatechichi ervoor zorgde dat de deelnemers vaker spontaan wakker werden ‘s nachts en dat hun dromen levendiger waren. Dit wijst op een toename in een bepaald stadium van de slaap, wanneer er vooral zogenoemde hypnagogische beelden voorkomen. Bij lage doseringen waren de deelnemers beter in het bijhouden van de tijd en verbeterde hun reactievermogen. Het was als het ware alsof zij meer controle hadden over het moment en hun aandacht meer werd gebracht in het hier en nu. 

Botanische naam

Calea zacatechichi

Benamingen

Bittergras, Dreamherb, Mexican calea, Leaf of God, Droomkruid, hondsdraf, bitterkruid, tam huni, poop tahm uujts

Actieve bestanddelen

Er is nog niet genoeg bekend over de exacte werking van de plant. Stoffen die men geïsoleerd heeft zijn onder andere flavonoïden zoals acacetine en sesquiterpenen lactones zoals germacranolides. Waarschijnlijk zijn de sesquiterpenen caleicine en caleochromene verantwoordelijk voor de psychoactieve werking en de invloed die de plant heeft op slaapgedrag. In het boek ‘Handbook of Medicinal Herbs’ beschrijft James Duke de stof die waarschijnlijk verantwoordelijk is voor de extreem bittere smaak en aroma van de plant. In zijn bevindingen bevatte de plant 0.01% van een bepaalde alkaloïde, C21H26O8. 

Gebruik

Je kunt Calea zacatechichi op verschillende manieren gebruiken. Het is mogelijk een thee te maken van de gedroogde bladeren. De smaak hiervan is extreem bitter en dit kan een beetje verholpen worden door deze te zoeten. Men kan Osmanthus bloemen (Osmanthus fragrans) toevoegen aan het brouwsel, deze staan erom bekend bepaalde smaken te neutraliseren. Een andere gebruikte methode om de smaak ietwat te verbeteren is het toevoegen van (soja)melk aan het brouwsel. Ook is het mogelijk een tinctuur te maken van de gedroogde bladeren. Dit wordt gedaan door aan een volume Calea zacatechichi 2 volumes 100% proof alcohol toe te voegen. Dit mengsel dient 5 dagen te trekken en elke dag door elkaar geschud te worden. Hierna wordt het mengsel gefilterd en blijft een zeer sterk extract over, het zou vijf maal sterker zijn dan thee. Om hier een tinctuur van te maken wordt er wat water aan toe gevoegd, zodat het comfortabel in de mond kan worden gehouden. 

Het is ook mogelijk een joint te rollen met de gedroogde bladeren. Op deze manier kan de smaak van de thee vermeden worden, al geeft het Calea zacatechichi ook een vrij bittere rook. Qua effecten worden over het algemeen milde euforie gemeld.
Een andere goed-werkende methode is het vullen van capsules met de vermalen gedroogde bladeren. Op deze manier worden de bittere smaak en daarbijbehorende bijwerkingen vermeden. Neem Calea zacatechichi vlak voor je gaat slapen.

Waarschuwingen

Calea zacatechichi kan misselijkheid veroorzaken vanwege de zeer bittere smaak. Ook komt het voor dat men ervan moet overgeven, om dit te vermijden kunnen capsules gemaakt worden die op die manier worden ingenomen.

Cultivatie

Het is mogelijk om zelf Calea zacatechichi te kweken. Ze heeft niet veel licht nodig en gedijt goed in vochtige, voedingsrijke aarde. Om haar als plant te houden kun je het beste stekjes nemen, vanuit zaad opkweken is zeer moeilijk. Ze kan het best in een kas geplaatst worden, om op die manier een hoog vochtigheidsgehalte te verkrijgen. Zodra ze wortels heeft gekregen, kun je haar verpotten in aarde en houden als kamerplant.