The Stoned Ape Theorie

Auteur: Elena Ervaringsdeskundige (psychedelica, psychoactieve & medicinale planten), blogger, passie voor gezonde voeding

Of je het nu een belediging vindt, of een compliment: je lijkt hoe dan ook op een aapje. Ongeveer 5 tot 7 miljoen jaar geleden ontstond er een evolutionaire afscheiding tussen de mens en de chimpansees. Ons DNA is nog steeds voor 98 tot 99% identiek. Wanneer wetenschappers een blik werpen op ons verleden, blijft de ene na de andere vraag opduiken.

Dankzij het vinden van fossielen is het mogelijk een beeld te vormen van ons ontwikkelingsproces, al blijft er veel giswerk aan verbonden. Er zijn al veel theorieën de revue gepasseerd. Hoe is het mogelijk dat het brein van deze soort zich in zo’n snel tempo ontwikkelde? Er wordt geschat dat het brein van de Homo Erectus verdubbelde in grootte, tussen de 2 miljoen en 700 000 jaar geleden. Het breinvolume van de Homo Sapiens zou 3 keer zo groot zijn geworden, ongeveer 500 000 en 100 000 jaar geleden.

Zou het komen omdat onze menselijke voorouders vlees en vet aten? Dit calorierijke voedsel zou ervoor kunnen gezorgd hebben dat ze genoeg energie hadden en daardoor hun hersenen konden laten groeien. Uit onderzoek blijkt dat ons brein twee keer zoveel energie verbruikt als dat van andere primaten. En dat brein heeft zo zijn voordelen (al kan het ook in overdrive gaan en zich tegen onszelf keren). Nu we met zo’n 7 miljard mensen rondlopen op planeet aarde, kun je wel zeggen dat we succesvol zijn in overleven. Ook al waren onze voorouders op een manier vrij ongemakkelijk (ze konden niet zo snel rennen, niet zo goed klimmen in bomen als chimpansees), toch lukte het hen om met hun handelingen vooruitgang te boeken en steeds meer van de wereld te veroveren.
En dan heb je nog het mysterie van de taal: wij mensen zijn op een ontzettend geavanceerde manier in staat elkaar te vertellen wat er in ons omgaat. Hoewel jij misschien wel eens het gevoel hebt dat je met die stuntelige zin niet echt duidelijk hebt kunnen maken wat je nu precies bedoelt, mag je jezelf toch even een schouderklopje geven: de manier waarop jij je uit kunt drukken is werkelijk wonderbaarlijk. Via fossiel onderzoek wordt niet duidelijk waar dit linguïstisch vermogen precies vandaan kwam en hoe het zich ontwikkelde. Voor de wetenschap blijft dit een onbeantwoorde vraag.

Terrence McKenna en Psilocybine

Homo erectus (rechtopstaande mens) was de eerste voorouder die het continent Afrika verliet om op ontdekkingstocht te gaan. Op deze reis kwam onze voorouder van alles tegen. Het behoeft niet gezegd te worden dat hij nieuwsgierig van aard was en graag nieuwe dingen uitprobeerde. Wellicht proefde hij van alles en nog wat en trok zijn neus niet op voor onbekende eetbare en niet-eetbare zaken. ‘Ah, dit is giftig’, leerde hij toen hij zijn metgezel schuimbekkend in elkaar zag storten na het eten van kleine rode besjes. ‘Hmm! Dit is heerlijk!’ besloot hij, toen hij een sappige, grote vrucht op at. Op een dag vond hij paddenstoelen die een vrij nietszeggend uiterlijk hadden. Ze groeiden in de mest van runderen. ‘Weer iets nieuws’, dacht onze voorouder en hij stopte een bruin paddenstoeletje in zijn mond. "Oh Wow!" Wat er toen gebeurde, kan niemand nog navertellen.

Terrence McKenna suggereerde in zijn boek Food Of The Gods dat Magische Paddenstoelen een grote rol hebben gespeeld in de ontwikkeling van de mens. Door het consumeren van psilocybine ging er een nieuwe wereld voor hem open. Onze voorouder was als het ware in de toverketel van de druïde gevallen en net als Obelix niet meer dezelfde, toen hij er weer uitkwam. Terrence McKenna was een beroemde en beruchte ethnobotanist en psychonaut, die de Stoned Ape Theory presenteerde in 1992. Volgens hem ‘aten onze voorouders zich een weg naar een hoger bewustzijn’, verwijderde we ons steeds meer van de dieren en verhieven we ons tot de wereld van de taal en de kunst. Onze voorouders begonnen met het domesticeren van wilde koeien, waardoor de connectie tussen mens en Magische Paddenstoel sterker werd, die het liefst in deze uitwerpselen groeien. Volgens Terrence McKenna werd de mens in deze periode geïntroduceerd in de wereld van religie en magie.

Zeker wanneer je zelf al eens getript hebt, zet deze theorie je misschien aan het fantaseren: Ik kan me goed voorstellen dat zo’n trippende voorouder ineens nieuwe associaties kreeg en nieuwe weggetjes ontstonden binnen zijn cognitief vermogen. Ikzelf ben tijdens een psychedelische reis zo veel nieuwe inzichten tegengekomen en heb er zo veel van geleerd en dat geldt ook voor heel veel mensen om mij heen. Het idee resoneert dus zeker met mij, dat psychedelica een belangrijke functie vervulden in de ontwikkeling van het menselijk bewustzijn.

Het menselijk brein

Terrence McKenna kreeg niet zo veel steun van de wetenschap. Ze vond zijn theorie vergezocht en te trippy. Zoals eerder vermeld zijn wetenschappers naargeestig op zoek naar een antwoord op al die onbeantwoorde vragen. Ze kunnen er niet omheen dat het vrij ongelooflijk is hoe wij zijn geëvolueerd tot wie we vandaag zijn.

Ons brein is in staat gigantische hoeveelheden informatie op te slaan. Het kan bruikbare informatie scheiden van onbruikbare en hier in een fractie van een seconde op te reageren. Ook kan het abstracte ideeën voorstellen en problemen oplossen, naast een hele hoop andere dingen. Geen wonder dat dit ingenieus systeem veel energie kost, wel 20% van onze zuurstofvoorraad en tevens 20% van onze bloedflow.

Hoe complexer de wereld wordt, hoe meer onze hersenen zich moeten ontwikkelen. Soms kunnen ze de snelheid waarmee alles verandert haast niet bijbenen.

Obesitas

Een goed voorbeeld hiervan is ons eetgedrag: de grote hoeveelheden voedsel die hier in het westen tot onze beschikking zijn, zorgen ervoor dat ons brein in de war raakt. We worden met zijn allen steeds dikker. Wist je dat ons oerbrein voor 99% ons eetgedrag bepaald? Dit oerbrein denkt dat we nog steeds in de prehistorie leven. Hier is eten schaars en eet je alles wat je op kunt, om te overleven. De theorie die suggereert dat vet ons brein heeft geholpen in haar evolutie, is zeker een antwoord op ons verlangen naar frietjes, hamburgers en koekjes. Nu zijn we op een punt gekomen dat dit niet meer van toepassing is. Toch blijft lekker eten gewoonweg lekker eten en is het voor jou en mij moeilijk hier afstand van te doen, ook al weten we allemaal dat het ongezonde troep is.

De organisatie Trust For America’s Health tekent een verontrustend beeld: in 2030 zou wel eens de helft van de Amerikanen obees kunnen zijn. We eten onszelf dus letterlijk ziek en dat is best verontrustend. De stem van het oerbrein zegt dat je honger hebt. Je eet een calorierijke snack om deze honger te sussen, maar helaas! Je oerbrein zegt dat het niet genoeg is. Hoewel het aanvoelt alsof je zelf deze keuze maakt, wordt je eigenlijk gestuurd door een deel van je hersenen dat erop aangewezen is je zo veel mogelijk vol te proppen, ook al heb je meer dan genoeg gehad. Slecht gedrag, hoe kom je er van af?

Patronen doorbreken

Volgens Terrence McKenna zorgde het consumeren van Psilocybe Cubensis paddenstoelen ervoor dat onze voorouders beter werden in wat ze deden. Zeker kleine hoeveelheden zorgden er volgens hem voor dat ze bijvoorbeeld betere jagers werden. Hun zicht verscherpte, zeker randdetectie, waardoor ze gemakkelijker een prooi konden vangen en op die manier voor een gezonder en veelzijdiger voedingspatroon konden zorgen.

Grotere doseringen Magische Paddenstoelen konden zorgen voor meer intimiteit binnen de groep. Dit sociale aspect was volgens McKenna een enorm voordeel voor de evolutie van de mens. Door samen te werken, werd hij steeds succesvoller. Psilocybine zorgde voor een hechtere band tussen verschillende individuen en uiteindelijk voor meer veelzijdigheid tussen verschillende partners, die gezonde kinderen konden creëren.

Misschien kan psilocybine jou helpen om slecht gedrag te doorbreken en gezonde keuzes te maken. Dit is en blijft moeilijk, omdat we constant verleid worden en de wereld nu eenmaal ingewikkeld in elkaar zit. Psychedelica hebben de mens ongetwijfeld op veel vlakken intelligentie gebracht. Of ik zover zou gaan en zeggen dat alle wereldleiders een stevige trip nodig hebben om hun zaken op orde te krijgen… Laat ik het klein houden en zeggen dat ikzelf al heel wat gewoontes heb kunnen doorbreken die mij niet meer diende, dankzij de kracht van psilocybine.

Elena Ervaringsdeskundige (psychedelica, psychoactieve & medicinale planten), blogger, passie voor gezonde voeding

Elena studeert Biologische en Biodynamische landbouw omdat ze, naast psychedelica en psychoactieve & medicinale planten, ook een passie heeft voor gezonde voeding. Leren over het endocannabinoïde systeem en verschillende cannabinoïden en terpenen vindt ze super interessant.

Meer over Elena