De Magische paddenstoelen van Doña María Sabina

Auteur: Elena Ervaringsdeskundige (psychedelica, psychoactieve & medicinale planten), blogger, passie voor gezonde voeding

R. Gordon Wasson stond op het punt de trip van zijn leven te maken. Toen hij voor het eerst hoorde over de mysterieuze paddenstoelen waarmee inheemse volkeren in Zuid-Amerika mystieke ervaringen kregen, startte als vanzelf zijn missie hier meer over te weten te komen. Zijn onderzoek is een grote verdienste geweest voor de ethnomycologie, ofwel de studie waarin wordt onderzocht welke invloed paddenstoelen hebben gehad op sociale structuren en cultuur. 

Zijn speurtocht bracht hem bij Doña María Sabina. Deze vrouw werkte al tientallen jaren met de krachten van de psilocybe paddenstoel. Als curandera, ofwel medicijnvrouw, gaf zij in haar kleine hut ceremonies, waarbij zij zieken kon genezen. Volgens anthropologist Joan Halifax (1979) kon Doña María Sabina als volgt beschreven worden:

“Voor vele tientallen jaren oefende ze haar kunst uit met hallucinogene paddenstoelen en vele honderden zieken en lijdende mensen kwamen naar haar kleine hut waar zij het heilige sacrament tot zich namen, terwijl ze zong in de nacht rond de duisternis van het altaar.” 

Haar reputatie was groot en toen R. Gordon Wasson van haar bestaan hoorde, besloot hij haar te bezoeken en reisde af naar het kleine dorpje Huatla de Jiminez in Mexico. Het zou een queeste van drie jaar worden, waarbij hij uiteindelijk bij haar voordeur belandde en zij hem vriendelijk ontving en inwijdde in haar geheime wereld. In 1955 mocht hij deelnemen aan een paddenstoelen ceremonie. In 1957, een paar jaar na zijn ontmoetingen met de curandera, publiceerde Life Magazine zijn essay, waarin hij vertelde over zijn kennismaking met psilocybine. Vanaf dat moment ontstond er een geheel nieuwe cultuur, waarbij voornamelijk jonge westerlingen naar Mexico trokken, om ook te kunnen proeven van deze wonderlijke ervaring. Op die manier werd het dorpje van Doña María Sabina overspoelt en telkens opnieuw was zij vriendelijk en ontving zij hen om deel te nemen aan haar Veladas. 

Nu, jaren later, blijven enkel de herinneringen aan deze bijzondere medicijnvrouw over. 

Op dit moment leven we in een wereld waarin de interesse in psychedelica weer is opgelaaid, maar waar er nog altijd veel stigma hangt rond het onderwerp. Er is dan ook heel wat gebeurd en de weg die de psilocybe paddenstoel heeft afglegd is lang. R. Gordon Wasson heeft er met zijn verhaal voor gezorgt dat ‘gewone mensen’ zoals jij en ik ook kennis kunnen maken met dit prachtige stukje moeder natuur. Dankzij R. Gordon Wasson is het ook voor westerlingen mogelijk de omvang van deze oeroude cultuur te bevatten. Door met Doña María Sabina te spreken heeft hij de kans gekregen haar te interviewen en haar geschiedenis te delen.

Doña Marìa Sabina: hoe het begon

Als jong meisje, ze was waarschijnlijk 8 tot 9 jaar oud, speelde Doña María Sabina met haar zusje in het bos. Onder een boom zag ze een aantal prachtige paddenstoelen groeien die ze onmiddellijk herkende: het waren dezelfde exemplaren die gebruikt werden door de lokale curandero Juan Manuel om zieken mee te genezen. Ze plukte er een paar en sprak: “Als ik jou, jou en jou opeet, weet ik dat jullie mij prachtig zullen laten zingen.” Samen met haar zusje at ze de paddenstoelen langzaam op en dit zou ze in de maanden die volgden meerdere keren herhalen. Haar moeder zag het meisje wel eens dansend en zingend voor zich en vroeg dan: “Wat heb je toch gedaan?” Echter bleef de moeder altijd rustig en schold haar nooit uit, omdat ze wist dat ze haar zo emotioneel pijn kon doen.

Op een dag werd haar oom ernstig ziek. Medicijnmannen uit de omgeving probeerden hem te genezen door hem kruiden te geven, maar niks hielp. De toestand van haar oom ging elke dag achteruit en Doña María richtte zich tot de paddenstoelen. Die hadden haar verteld dat ze altijd om hulp kon vragen, wanneer ze in nood zat. Toen ze na het eten van de paddenstoelen bij haar oom was, wist ze onmiddellijk welke kruiden hij nodig had. De paddenstoelen vertelden haar dat de kruiden groeiden op een hoogliggend gebied met zeer zuiver water. Toen ze terug arriveerde op deze plek, zag ze de kruiden die haar oom nodig had. Op korte tijd genas hij en vanaf dat moment wist ze dat ze haar roeping gevonden had.

Naarmate ze opgroeide kreeg ze steeds meer respect van de overige dorpelingen en werd ze al snel gezien als een eerlijke en krachtige sabia (een wijze). Ze genas vele mensen en wijdde haar bestaan aan de paddenstoelen. Ze was een zegen voor de mensen in het dorp.

Op zoek naar de Magische Paddenstoel

Over magische paddenstoelen was in die tijd nog maar heel weinig bekend. Goed verstopt en zonder reclame te maken voerde de medicijnvrouw haar taken uit. Tot op een dag een blanke man voor haar deur stond en haar vroeg naar haar geheimen. Het moge duidelijk zijn dat R. Gordon Wasson goede bedoelingen had: het was zijn passie en uit grote interesse wilde hij meer te weten komen over dit fenomeen. Zoals zo vaak gebeurd raakt een mens volkomen geboeid door een nieuw fenomeen. Toeval of niet, zijn zoektocht heeft de paddenstoel naar het westen gebracht, of beter gezegd: het westen naar de paddenstoel. Het artikel ‘Seeking the Magic Mushroom’ is in feite het eerste trip rapport waarin de effecten van psilocybine worden beschreven. Vanaf het moment dat Life Magazine het artikel publiceerde, besloten vele mensen het voorbeeld van R. Gordon Wasson te volgen en ook een queeste te ondernemen. Om uiteenlopende redenen: zoeken naar een god, het antwoord vinden op vragen, interesse…

Hoewel hij moeite had gedaan haar identiteit te beschermen door haar in het artikel een pseudoniem te geven, wist men al gauw af van haar ware naam en werd ze overspoeld door hordes geïnteresseerden… Dokters, schrijvers, kunstenaars, allemaal trokken ze naar haar hut om deel te mogen nemen aan haar velada.

De ceremonie met Psilocybe paddenstoelen

De ceremonie werd voorbereid met het plukken van de paddenstoelen. Dit werd soms gedaan door een jonge maagd, die alleen op zoek moest gaan met volle maan. In de nacht plukte zij de paddenstoelen en vervolgde haar weg naar de kerk. Volgens de traditie mocht zij geen dood dier tegen komen op het pad, anders moest ze de paddenstoelen weggooien en nieuwe zoeken. Wanneer zij in de kerk aankwam, werden de paddenstoelen gezegend in naam van de grote geest en vervolgens waren ze klaar voor gebruik.

María Sabina begon de ceremonie op dezelfde wijze als andere Mazateekse sjamanen dat deden. Ze kauwden zelf als eerste op de paddenstoelen, slikte ze door en bepaalde vervolgens wie er ook kon nemen en wat de juiste dosering was. Het nemen van de paddenstoelen gebeurde op nuchtere maag en er werd heel traag op gekauwd. De ceremonie vond ‘s nachts plaats in volledige duisternis, heel zelden werd een kandelaar gebruikt. Op die manier kwamen de visuele effecten volledig tot uiting. De visioenen die men kreeg waren zeer helder en ze werden begeleid door de gezangen van María Sabina, waarbij zij eeuwenoude teksten gebruikte en zichzelf begeleidde met ritmisch geklap. Haar stem creëerde een omgeving van oneindigheid en wakkerden de kracht van de paddenstoelen aan.

De magie van de paddenstoelen

In de woorden van R. Gordon Wasson was Doña María Sabina “een vrouw zonder smet, onbevlekt. Ze gebruikte haar krachten altijd voor het goede en zich nooit onteerd heeft door te werken voor het kwade, met een zeldzame morele en spirituele gave. Ze was toegewijd aan haar roeping.” (Wasson 1980). Door velen werd de medicijnvrouw in feite gezien als een heilige. Zelfs de plaatselijke kerk beschouwde haar werk als nobel en zag hoe zij vele zieke mensen genas.

R. Gordon Wasson en na hem de vele anderen, kwamen niet naar haar toe vanwege ziekte, maar uit nieuwsgierigheid. Dit verschil was voor de medicijnvrouw voelbaar en met de tijd voelde ze hoe haar krachten minder werden. Het was alsof haar energie langzaam wegebde. R. Gordon Wasson schrijft later spijt te hebben gehad van het gepubliceerde artikel. Door het laaiende enthousiasme van de lezers en de vele queestes die volgden, werd de hut van Doña María Sabina vertrappeld met uiteenlopende zielen. De ethnomycoloog is altijd vol respect geweest en had geen kwade bedoelingen, toch zorgden zijn acties voor een dramatische wending in de wisselwerking tussen de vrouw en de paddenstoelen. Had hij zijn nieuwsgierigheid moeten bedwingen en de magie van de paddenstoelen met rust moeten laten? Misschien zullen we het nooit weten en is het vooral belangrijk stil te staan bij onze eigen ervaringen met psilocybine en hoe wij de stof met respect kunnen behandelen. 
 

Elena Ervaringsdeskundige (psychedelica, psychoactieve & medicinale planten), blogger, passie voor gezonde voeding

Elena studeert Biologische en Biodynamische landbouw omdat ze, naast psychedelica en psychoactieve & medicinale planten, ook een passie heeft voor gezonde voeding. Leren over het endocannabinoïde systeem en verschillende cannabinoïden en terpenen vindt ze super interessant.

Meer over Elena